قله قله دختر قزل ماما

قله قلعه دختر یا قزل ماما با ارتفاع ۳۱۹۶ متر در شمال شرقی تهران و در جوار روستای آهار بر بلندای خط‌الرأسی منفرد قرار دارد. بر فراز این کوه خرابه‌ای از دوران ساسانیان وجود دارد که به قلعه دختر معروف است. از این بنای تاریخی در آن زمان بعنوان آتشکده استفاده می‌کردند و امروز بجز چند دیوار و طاقی مخروبه چیزی بر جای نمانده است. این مکان در منابع تاریخی به نام معبد قصران و در زبان مردم محلی بنام قزل ماما مرسوم است. قز در زبان ترکی به معنی دختر و منظور از دختر و ماما به مفهوم آناهیتا الهه آب و زایش است.
این قله که صدها سال است قلعه‌ای کوچک از دوران ساسانی را برفراز خود حفظ نموده، یکی از قلل خط‌الرأس شمالی توچال محسوب می‌شود.
قلعه دختر که اسم اصلی آن قزل ماما به معنی قصر دخترک می باشد در بین دو دهکده ییلاقی و خوش‌نشین شهرستانک و آهار قرار دارد.این قلعه بر فراز این کوه خرابه ای از دوران ساسانی است که از این بنای باستانی که در روزگاران کهن به عنوان آتشکده مورد استفاده می کردند اکنون بجزچند دیوار پهن و طاق گهواره ای شکل چیزی بر جای نمانده است. در منابع تاریخی به نام معبد قصران، در بین اهالی آتشگاه یا ادران و در زبان مردم شهرستانک و لورا و کسیل بنام قزل ماما و قز ماما مرسوم است. قز در زبان ترکی به معنی دختر و مراد از دختر و ماما، آناهیتا الهه آب و زایش است که آتشگاه به وی منسوب می باشد
این بنا که از سنگ ساروج ساخته شده است و به دلیل موقعیت آن با چشم انداز زیبا و وصف نشدنی به دهات اطراف اشراف دارد . قلعه دختر در عصر ساسانی و به فرمان اردشیر و به نام ناهید ایزد دختر زردشتی بنا شده است. ساختمان آن را دو طبقه و از سنگ و کلوخ ساخته‌اند که در آن تزئینات گچبری نیز به کار رفته است. ‌ آنچه اکنون از آن بنا دیده می‌شود بقایای دو تالا‌ر و یک دالا‌ن از طبقه اول است. ‌ طول تالا‌ر‌ها ۴ متر و ۶۰سانتیمتر و عرض تالا‌ر غربی ۳ متر و ۱۵ سانتیمتر و عرض تالا‌ر شرقی ۲ متر و ۶۰ سانتیمتر است. ‌ پهنه‌ای که آتشگاه روی آن ساخته شده به شکل مربعی است که اضلا‌ع آن هر یک حدود ۱۰ متر و شیب آن از جنوب به شمال قریب به ۸۰/۱ متر است که از مصالح فشرده سنگ و ملا‌ت گچ شیب را پر کرده‌اند. ابعاد کل این بنای مربع شکل ۱۰ متر و ۹۵ سانتیمتر در ۹ متر و ۹۰ سانتیمتر است.